आज आपण सोयाबीनच्या दराबद्दल एक सोपी आणि समजण्यास सोपी माहिती पाहणार आहोत, जी 5वीतल्या मुलांनाही सहज समजेल.
भारतामध्ये शेतकरी खूप वेगवेगळी पिकं घेतात. त्यामध्ये “तेलबिया पिकं” खूप महत्त्वाची असतात. यात सगळ्यात जास्त घेतलं जाणारं पीक म्हणजे सोयाबीन. सोयाबीन फक्त भारतातच नाही तर इतर देशांमध्येही विकलं जातं. म्हणूनच शेतकऱ्यांना या पिकातून चांगले पैसे मिळतात आणि त्यांचं आर्थिक आयुष्य थोडं सुधारतं.
आजच्या दिवशी महाराष्ट्रात जिथे जिथे बाजार आहेत, तिथे सोयाबीनच्या किमतीत थोडाफार बदल झालेला दिसतोय. सरकारच्या एका निर्णयामुळे काही ठिकाणी सोयाबीनचे दर वाढले आहेत.
सोयाबीनचं महत्त्व कशामुळे?
सोयाबीन हे फक्त तेल काढण्यासाठीच वापरलं जात नाही, तर त्यापासून खाण्यासाठीही अनेक चविष्ट पदार्थ बनवले जातात. या पिकाचा मोठा भाग खाद्यतेलासाठी वापरला जातो. शिवाय, प्राण्यांच्या खाण्यासाठीही (पशु आहारासाठी) सोयाबीनची मागणी वाढते आहे.
सोयाबीनच्या किमती ठरवताना अनेक गोष्टी लक्षात घेतल्या जातात –
जसं की मालाची गुणवत्ता, वाहतुकीची सोय, स्थानिक मागणी इत्यादी. त्यामुळे तेलबिया पिकांचं, म्हणजेच सोयाबीनसारख्या पिकांचं, शेतकऱ्यांच्या दृष्टीने खूप महत्त्व आहे.
बाजारात काय स्थिती आहे?
आज महाराष्ट्रातील काही बाजारांमध्ये फारसा माल आलेला नाही. जिथे दररोज भरपूर क्विंटल माल येतो, तिथे आज फक्त ४-५ क्विंटलच सोयाबीन आलं. यामागे कारण असं असू शकतं की, हवामानात बदल झालेला असेल, रस्त्यांची अडचण असेल, किंवा शेतकऱ्यांनी आज माल विकायचा नसेल.
सिल्लोड बाजारात काय घडलं?
सिल्लोडच्या बाजारात फक्त ४ क्विंटल माल आला. पण सोयाबीनचा दर बदललेला नाही. सगळ्यांनी मिळून ठरवलेली किंमत ३९५० रुपये प्रति क्विंटल होती. ही किंमत सर्व शेतकरी आणि व्यापाऱ्यांनी मान्य केली.
देवणी बाजारात सर्वाधिक दर
देवणी या बाजारात फक्त १ क्विंटल सोयाबीन विकलं गेलं, पण त्याला ४१८९ रुपये प्रति क्विंटल इतका जास्त दर मिळाला. ही आजपर्यंतची सर्वात जास्त किंमत होती. यामागे काही कारणं होती –
- देवणीच्या सोयाबीनची गुणवत्ता चांगली होती
- तेथील मागणी जास्त होती
- स्थानिक व्यापाऱ्यांनी जास्त किंमत देण्याचा निर्णय घेतला
म्हणूनच सिल्लोडच्या तुलनेत देवणीत २४० रुपये अधिक दर मिळाला.
ही माहिती शेतकऱ्यांसाठी उपयोगी आहे, कारण यातून त्यांना बाजारातल्या स्थितीचं आणि त्यांच्या मालाला काय दर मिळू शकतो याचं चांगलं अंदाज येतो.