पीएम किसान सन्मान निधी ही केंद्र सरकारची एक मदत योजना आहे. या योजनेत पात्र शेतकऱ्यांना दरवर्षी एकूण ६,००० रुपये दिले जातात. पैसे वर्षात तीन वेळा येतात, म्हणजे प्रत्येक वेळी २,००० रुपये शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यात थेट जमा होतात. सध्या २० वा हप्ता (विसावा हप्ता) देण्यासाठी तयारी सुरू आहे.
२० वा हप्ता २० जून २०२५ रोजी द्यायचा होता, पण योजना थोडी पुढे ढकलावी लागली. रशिया-युक्रेनमध्ये तणाव वाढल्यामुळे पंतप्रधान नरेंद्र मोदी अचानक परदेश दौऱ्यावर गेले. ते शांतता वाटाघाटीसाठी गेले, म्हणून देशातील त्यांचे इतर कार्यक्रम थांबवावे लागले.
सरकारचे अधिकारी सांगतात की पुढील चार-पाच दिवसांत २० वा हप्ता दिला जाईल. शक्यता आहे की पंतप्रधान व्हिडिओ कॉन्फरन्सद्वारे हा हप्ता रिलीज करतील. त्यामुळे वेळ वाचेल आणि शेतकऱ्यांना लवकर पैसे मिळतील. सरकारने स्पष्ट केले आहे — हा हप्ता देणे त्यांची प्राथमिकता आहे; यापुढे जास्त उशीर होणार नाही.
महाराष्ट्र सरकारची नमो शेतकरी महासन्मान निधी योजनेचा सातवा हप्ता देखील लवकरच येणार आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांना दोन योजनांचे पैसे जवळपास एकत्रच मिळू शकतात.
पीएम किसान योजनेचे महत्त्व मोठे आहे. देशातील जवळपास १२ कोटी शेतकरी कुटुंबांना तिचा फायदा होतो. हे पैसे शेतकऱ्यांना बियाणे, खत, कीटकनाशके यांसारख्या आवश्यक गोष्टींसाठी मदत करतात. खासकरून ज्यांच्याकडे दोन हेक्टरपेक्षा कमी जमीन आहे, त्यांना ही योजना अतिशय उपयोगी ठरते.
सरकारने तांत्रिक सोयीसुद्धा वाढवल्या आहेत. डायरेक्ट बेनिफिट ट्रान्सफर (DBT) पद्धतीमुळे पैसे थेट खात्यात येतात, त्यामुळे मध्यस्थ आणि भ्रष्टाचार टाळला जातो. शेतकरी ऑनलाइन पोर्टल किंवा मोबाईल अ‍ॅपवर आपली अर्ज-स्थिती पाहू शकतात. आधार-कार्ड लिंक आणि KYC प्रक्रिया आता सोपी झाली आहे; वारंवार सरकारी कार्यालयात जाण्याची गरज कमी झाली आहे.
शेतकऱ्यांनी पुढील गोष्टी लक्षात ठेवाव्यात — आपले बँक खाते आधारशी जोडले आहे का, KYC अपडेट आहे का, याची खात्री करा. काही अडचण आली तर स्थानिक कृषी विभागाशी त्वरित संपर्क साधा. अफवांवर विश्वास ठेवू नका; अधिकृत माहितीवरच विसंबा ठेवा.
लवकरच २० वा हप्ता मिळणार असल्याने अनेक शेतकरी आनंदी आहेत. सरकार शेतकऱ्यांच्या भल्यासाठी प्रयत्नशील आहे, आणि भविष्यात या योजना आणखी चांगल्या होतील, अशी अपेक्षा आहे.