भारत सरकार महिलांना स्वावलंबी बनवण्यासाठी अनेक योजना राबवत आहे. त्यापैकी एक म्हणजे मोफत शिलाई मशीन योजना. या योजनेमुळे महिलांना स्वतःचा छोटासा व्यवसाय सुरू करता येतो आणि आपले कौशल्य वापरून पैसे कमावता येतात.
या योजनेत महिलांना थेट मशीन दिली जात नाही. त्याऐवजी त्यांच्या बँक खात्यात 15,000 रुपये जमा केले जातात. या पैशातून महिला शिलाई मशीन, सुई, धागा, कात्री अशा कामासाठी लागणाऱ्या वस्तू खरेदी करू शकतात. त्यामुळे त्यांना आपल्याला हवे तसे सामान निवडता येते.
ज्या महिलांना शिवणकाम येत नाही, त्यांच्यासाठी सरकार 8 ते 10 दिवसांचे प्रशिक्षण देते. या दरम्यान महिलांना रोज 500 रुपये दिले जातात. प्रशिक्षण झाल्यावर महिलांना एक प्रमाणपत्रही दिले जाते.
या योजनेचे बरेच फायदे आहेत. महिलांना आर्थिक मदत मिळते, त्यांचे कौशल्य वाढते, आणि ते घरबसल्या काम सुरू करू शकतात. त्यांना घरकाम आणि शिवणकाम दोन्ही सांभाळता येते. नंतर त्या इतर महिलांनाही रोजगार देऊ शकतात.
ही योजना घेण्यासाठी काही अटी आहेत. महिला भारताची नागरिक असावी आणि वय 18 वर्षांपेक्षा जास्त असावे. तिची आर्थिक परिस्थिती सामान्य किंवा गरिबीरेषेखाली असावी. कुटुंबात कोणी सरकारी नोकरीत असेल, तर त्या कुटुंबातील महिलेला योजना मिळणार नाही.
अर्ज करताना लागणारी कागदपत्रे म्हणजे – आधार कार्ड, उत्पन्न प्रमाणपत्र, रहिवासी प्रमाणपत्र, बँक पासबुक, जात प्रमाणपत्र, मोबाईल नंबर आणि पासपोर्ट साइज फोटो. ही सर्व कागदपत्रे साफ आणि अद्ययावत असावीत.
अर्जासाठी महिलांना अधिकृत वेबसाइटवर जावे लागते. तिथे “नोंदणी” या बटनावर क्लिक करावे लागते. नंतर मोबाईल नंबर आणि आधार नंबर भरावा लागतो. मोबाइलवर आलेला OTP टाकल्यावर फॉर्म उघडतो. फॉर्ममध्ये माहिती भरून कागदपत्रे अपलोड करून अर्ज सबमिट करावा लागतो.
या योजनेमुळे महिलांना आत्मविश्वास मिळतो. घरात जास्त पैसे येतात, त्यामुळे संपूर्ण कुटुंबाचा विकास होतो. मोठा व्यवसाय केल्यावर इतर महिलांनाही नोकरी मिळते. त्यामुळे समाजात सकारात्मक बदल होतो.
शिवणकाम हा व्यवसाय घरबसल्या करता येतो आणि बाजारातही त्याची मागणी कायम असते. फॅशन आणि कपड्यांचे ट्रेंड सतत बदलत असल्यामुळे शिवणकामाची गरजही वाढत जाते.
सरकारने सुरू केलेली ही मोफत शिलाई मशीन योजना महिलांसाठी खूपच उपयोगी आहे. या योजनेमुळे त्या शिकतात, कमवतात आणि आत्मनिर्भर होतात. जर ही योजना योग्य प्रकारे राबवली गेली, तर अनेक महिलांचे आयुष्य बदलू शकते.